EUKI – Paludikultur in den baltischen Staaten

Potential für Klimaschutz durch wirtschaftliche Nutzung wiedervernässter Moore

Die baltischen Staaten (Estland, Lettland und Litauen) beherbergen 21,000 km2 Moorfläche, welche zu mehr als 50% entwässert und degradiert ist. Sie alle sind unter den TOP10 der EU-Länder mit den höchsten Treibhausgasemissionen aufgrund von entwässerter Moorfläche: Lettland 5. Platz, Estland 8. Platz und Litauen 9. Platz. Durch Wiedervernässung von Mooren und Einführung von klimafreundlicher Landwirtschaft (Paludikultur) werden wesentliche Emissionen verhindert. Paludikultur erzeugt dabei einen doppelten Minderungseffekt durch: 1) Reduzierung von Landnutzungs-basierten Emissionen (LULUCF), da Wiedervernässung die Zersetzung des Torfes stoppt und 2) Ersetzung fossiler Ressourcen durch nachwachsende Biomasse.

EUKI - Paludikultur

Potential für Klimaschutz durch wirtschaftliche Nutzung wiedervernässter Moore

Ort: Estland, Lettland und Litauen

Laufzeit:10.2017-02.2020

Um die Hemmnisse in Angriff zu nehmen, strebt das Projekt folgende Punkte an: 1) Eine Machbarkeitsstudie für die Nutzung wiedervernässter Moore im Baltikum für Paludikultur, um fossile Ressourcen, wie zum Beispiel Weißtorf als Substrat im Erwerbsgartenbau durch Torfmoos-Frischbiomasse, oder fossile Brennstoffträger durch Schilfbiomasse auf EU Märkten zu ersetzen 2) Stakeholder-Dialoge und Kapazitätenbildung zu Paludikultur-Anwendungen, internationaler Kenntnisaustausch in Europa 3) Unterstützung einer Anpassung der Rahmenbedingungen in nationaler und EU-Politik für eine angepasste standortgerechte Landnutzung.

Dadurch wird das Projekt potentielle Paludikultur-Flächen in den baltischen Staaten identifizieren und priorisieren und das Potential von Paludikultur für Klimaschutz herausstellen. Es wird außerdem das Bewusstsein verschiedener Stakeholder für die Möglichkeiten und den Nutzen einer standortsgerechten Bewirtschaftung von wiedervernässten Mooren (in Paludikulturen), über die reinen Schutzziele hinaus, steigern. Es werden Kapazitäten aufgebaut, um Pilotprojekte zu Paludikultur zu planen und umzusetzen und neue Märkte für Produkte zu eröffnen. Außerdem wird es Empfehlungen für weiterentwickelte Rahmenbedingungen für Paludikultur geben. Ein vielseitiger Stakeholder-Dialog wird initiiert.

Andreas Haberl (Foto: Ph. Schroeder)
Ansprechpartner

Andreas Haberl
Expertise: Moor- und Landschaftsökologie

andreas.haberl[at]succow-stiftung.de


Tel +49 3834 83542 15

Estnische Website
Lettische Website
Litauische Website
Download von Projektdokumenten

 

Rechtliche Analysen:

Vahtrus, S. [&] Mannov, M. 2018: Paludiculture – opportunities and obstacles in Estonia. Analysis report, Estonian Environmental Law Center, 21 p. https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/Legal%20analyses%20Estonia%20ENG.pdf;
in Estonian: https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/Juriidiline%20anal%C3%BC%C3%BCs%20Eesti%20EE.pdf

Vahtrus, S. [&] Mannov, M. 2018: Synthesis for general conclusions and recommendations for improved legislatory and framework conditions for paludiculture in Baltics. Analysis summary report, Estonian Environmental Law Center, 7 p. https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/Summary%20LegAnalyses%20ENF.pdf

Zemeckis, R. 2018: Legal analysis about national legislation and implementation paludiculture in Lithuania. Analysis report, Estonian Fund for Nature, 25 p. https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/Legal%20analysis-report%20Lithuania%20FINAL%20ENG%207.10.2018-1.pdf

Ozola, I. 2018: Legal analysis about national legislation and implementation paludiculture in Latvia. Analysis report, Estonian Fund for Nature, 31 p. https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/Legal%20study%20Latvia_ENG.pdf,
in Latvian: http://site-319632.mozfiles.com/files/319632/Legal_study_Latvia_2019_LV_FINAL.pdf?1587113983

 

Machbarkeitsstudien

Allgemein (auf Englisch):

Haberl, A., Peters, J., Wichtmann, W., Salm, J.-O., Lotman, A., Piirimäe, K., Ozola, I., Stivrins, N.Ivanovs, J., Zableckis, N., Jarasius, L., Jarmalavičienė, K [&] Greimas, E. submitted: Implementation of Paludiculture in the Baltic States, Feasibility study report, Proceedings of the Greifswald Mire Centre XX/2020 (self-published, ISSN 0000‐000X), 106 p.
Submitted and in peer review process

Estland (auf Estnisch):

Haberl, A., Peters, J., Salm, J.-O. [&] Wichtmann, W. (eds.) 2019: Teostatavusuuring. Märgalaviljeluse rakendamine Baltimaades. [Feasibility study paludiculture in the Baltic countries. In Estonian.]. Study report, Estonian Fund for Nature, Tartu, 83 p. https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/Feasibility%20study%20EE%202020%2003.2020.pdf

Lettland (auf Lettisch):

Ozola, I., Haberl, A., Peters, J., Wichtmann, W. 2020: Priekšizpētes ziņojums Paludikultūru Ieviešana Baltijas Valstīs. [Feasibility study Paludiculture in the Baltic countries. In Latvian]. Study report, Lake and Peatland research Centre, Riga, 90 p. http://site-319632.mozfiles.com/files/319632/
Feasibility_Study_Full_Report_LV_2020_final.pdf?1587076150

Litauen (auf Litauisch):

Zableckis, N., Jarašius, L., Sendžikaitė, J., Jarmalavičienė, K., Zemeckis, R., Haberl, A., Peters, J., Wichtmann, W., Salm, J.-O., Lotman, A., Piirimäe, K., Ozola, I., Strivins, N., Ivanovs, J. 2019: Galimybių studija "Pelkininkystė Baltijos Šalyse" [Feasibility study Paludiculture in the Baltic countries. In Lithuanian]. Study report, Lithuanian Fund for Nature, Vilnius, 30 p. http://glis.lt/file.php?id=1698

 

Policy briefs

Estland (auf Estnisch):

Maakasutusest Pärineva Süsinikuheitme Vähendamine – Märgalaviljeluse Teostatavus Estis [Reduction of land-use based CO2 emissions – Feasibility of Paludiculture in Estonia] https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/Turbaalad%20Euroopa%20Liidus.pdf

Lettland (auf Lettisch):

CO2 izmešu samazināšana, mainot zemes izmantošanas paradumus – iespēja paludikultūrām Latvijā [Reduction of land-use based CO2 emissions – Feasibility of Paludiculture in Latvia]
http://site-319632.mozfiles.com/files/319632/Policy_brief_LV_final_final.pdf?1587476420

Litauen (auf Litauisch):

Pelkininkystės galimybės Lietuvoje: žemės naudojimu pagrįstas CO2 emisijų mažinimas [Reduction of land-use based CO2 emissions – Feasibility of Paludiculture in Lithuania] http://glis.lt/file.php?id=1692

 

GIS Analysen:

Piirimäe, K. 2019: Märgalaviljelus Eestis - GIS analüüs. [Paludiculture in Estonia – GIS analysis. In Estonian]. Project report, Estonian Fund for Nature, 34 p. https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/GIS%20Anal%C3%BC%C3%BCs%20Lisa%201-1.pdf

General methodology and assessment approach in the three Baltic countries (in English):

Piirimäe, K., Salm, J.-O., Ivanovs, J., Stivrins, N., Greimas, E., Jarašius, L., Zableckis, N., [&] Haberl, A. 2020: Paludiculture in the Baltics - GIS Assessment report. Project report, Estonian Fund for Nature, 48 p. https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/GIS_EE_LV_LT_04.2020.pdf

 

Verschiedene Materialien auf Estnisch:

Märgalaviljelust tutvustav voldik (Paludiculture flyer - in Estonian) http://media.voog.com/0000/0037/1265/files/82056_ELF_Margalade_voldik_k6-1.pdf

Heinsoo, K. [&] Melts, I. 2018: Eksperthinnang taastatud veerežiimiga turvasmuldadel erinevate liikide kasvatamise võimalustest. [Expert assessment of the possibilities of growing different species on peat soils with restored water regime. In Estonian]. Expert report, Estonian Fund for Nature, 9 p. http://media.voog.com/0000/0037/1265/files/Eksperthinnang-vahearuanne%20KHeinsoo%20IMelts%2022.10.2018-1.pdf

Ots, K. 2018: Eksperthinnang erinevate puuliikide kasvatamiseks ennistatud veerežiimiga turbaaladel Eesti ja Läti tingimustes. [Expert assessment for growing different tree species in peatlands with restored water regime under Estonian and Latvian site conditions.]. Expert report, Estonian Fund for Nature, 23 p. https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/KOts%20Eksperthinnang.pdf

Heinsoo, K. [&] Melts, I. 2019: Märgalaviljeluseks sobivad kultuurid Eestis. [Plant species suitable for paludiculture in Estonia. In Estonian]. Expert report, Estonian Fund for Nature, 27 p. http://media.voog.com/0000/0037/1265/files/Heinsoo_Melts2019_Lisa3.pdf

Kaimre, P. 2019: Puistute kasvatamise tasuvusanalüüs jääksoos. [Cost-benefit analysis of stand cultivation in residual bog areas. In Estonian]. Expert report, Estonian Fund for Nature, 19 p. https://media.voog.com/0000/0037/1265/files/PKaimre2019_Lisa4.pdf

Salm, J.-O. [&] Kuresoo, L. 2019: Kokkuvõte õppereisist Soome juunis 2019 [Summary of the study trip to Finland in June 2019. In Estonian]. Project report, Estonian fund for Nature, 30 p. http://media.voog.com/0000/0037/1265/files/%C3%95ppereis%20Soome_kokkuv%C3%B5te.pdf

Succow Stiftung, Estnische Stiftung für Natur (ELF), Litauische Stiftung für Natur (LFN) und Subunternehmen nach Ausschreibung in Lettland. Politische Partner*innen sind das Ministerium für Umwelt in Estland, das Ministerium für ländliche Belange in Estland, das Ministerium für Umwelt in Litauen, das Ministerium für Landwirtschaft in Litauen und das Ministerium für Umweltschutz und regionale Entwicklung in Lettland.